Sürat:
Hareket eden tüm cisimler yer değiştirir. Fakat hareketlinin sürati aynı değildir. Okulumuzun bahçesinde 2 nokta belirleyelim. Metre yardımıyla bu mesafeyi ölçelim. Bu noktadan birisinden diğerine önce sabit adımlarla koşalım. Ve yine koşma süresince geçen süreyi ölçelim. Daha sonrada sabit tempoyla koşalım. Ve yine koşma süresince geçen süreyi ölçelim. İkinci durumda iki nokta arasındaki mesafeyi daha çabuk alırız. Çünkü;koşarken ki süratimiz,yürürkenki süratimizden daha büyüktür.
Yine bir yere otomobille daha çabuk gideriz. Çünkü otomobilin sürati yürüyerek veya koşarak hareket eden bir kişinin süratinden daha fazladır. Bir hareketli süratini ne kadar artırırsa gideceği yere daha çabuk ve daha kısa sürede ulaşacaktır. İki otomobilden biri Ankara dan Antalya ya 8 saatte,diğeri 10 saatte gidiyor. Buna göre 8 saatte giden otomobilin sürati,10 saatte gidenin süratinden daha büyüktür. Verdiğimiz bu örneklerden alınan yol,geçen zaman ve sürat arasında bir ilişki olduğunu anlıyoruz.
Yol ve yolun alınması için geçen zaman birlikte düşünüldüğünde
Sürat kavramı ortaya çıkar. Bir hareketlinin yer değiştirmesi belli bir süre içinde olur. Hareketlinin birim zamanda aldığı yola sürat denir. Buna göre sürati;
Sürat=Alınan Yol/Geçen Zaman
Olarak ifade edebiliriz.
Alınan yolu metre(m),geçen zamanı saniye(s) birimleriyle gösterirsek sürat birimi m/s olur. Alınan yolu kilometre(km),zamanı ise saat(h) birimleriyle gösterirsek sürat birimi km/h olur.
Örnek:
Bir bisikletli 1500 metrelik parkuru 1 dakika 40 saniyede tamamlıyor. Buna göre bisikletlinin süratini hesaplayın.
Çözüm:
Alınan Yol=1500 m
Geçen Zaman=1dk 40s=60s+40s=100s
Sürat=Alınan Yol/Geçen Zaman
Sürat=1500/100=15m/s
Örnek:
6000 metre uzunluğundaki bir yolu iki koşucudan biri olan Ahmet 3dk 20s de,Vedat 2dk 5s de koşuyor. Buna göre Ahmet ve Vedat ın süratini hesaplayın.
Çözüm:
Ahmet in sürati
Alınan yol=6000 m
Geçen zaman=3dk 20 s=(3.60)+20=200s
Sürat=Alınan yol/Geçen zaman
Sürat=6000/200=30m/s
Vedat ın sürati
Alınan yol=6000m
Geçen zaman=2dk 5s=125s
Sürat=Alınan yol/Geçen zaman
Sürat=6000/125=48m/s
Örnek:
Elif ve ailesi Bolu-İstanbul otobanını kullanarak Bolu dan İstanbul a gidecekler. 270 km lik bu yolu saatte 60km sabit süratle giderlerse,Elif
Ve ailesi kaç saat sonra İstanbul a ulaşırlar?
Çözüm:
Alınan yol=270 km
Geçen zaman=X
Sürat=60km/h
Sürat=Alınan yol/Geçen zaman
60/1=270/X
60.X=270→ X=4.5sa
Örnek:
İhsan ın eviyle okulu arasındaki uzaklık 3000 metredir. İhsan bu yolu koşarak 15dk da tamamladığına göre İhsan ın sürati kaç km/h dir?
Çözüm:
Alınan yol=3000m=3km
Geçen zaman=15dk=0.25 sa
Sürat=Alınan yol/Geçen zaman
Sürat=3/0.25
Sürat=12km/h
