Osmanlı Devleti Kuruluş Dönemi
Osmanlı Devleti'nin Genel Özellikleri
Osmanlı tarihi, Anadolu Türkiye tarihinin 4. dönemini oluşturur.
Türk devletleri içinde en uzun süre yaşayan ve en geniş sınırlara ulaşanıdır.
Türk Devletleri içinde merkezi otoritesi en güçlü olanıdır.
Kültür ve uygarlık alanında en çok ilerleyen Türk Devleti'dir.
Mutlak egemenlik haklarını hükümdar kullanır. Ancak, I. Ahmet dönemine kadar veraset yasası belirgin değildir.
Şeriat hukuku ile yönetildiğinden Teokratik, mutlak egemenlik haklarını hükümdar kullandığından Monarşik devlet yapısı görülür.
Fetih temeline dayandığından askeri, etnik yapı çeşitli olduğundan çok uluslu bri imparatorluktur.
Fetih politikası, dinsel (cihat) ve ekonomik (ganimet) amaçlı olmuştur.
Osmanlıların Kökeni
1243 Kösedağ Savaşı'ndan sonra Anadolu'da Moğol hakimiyeti başladı.
Bu tarihten önce Kayı Boyu, Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alaaddin Keykubat zamanında Anadolu'ya gelmişti.
Kayı Boyu Anadolu'ya ilk geldiğinde başında Ertuğrul Gazi bulunmaktaydı.
Anadolu Selçuklu Sultanı tarafından Kayı Boyu'na Söğüt ve Domaniç kışlak olarak verildi.
Kuruluş Sırasında Anadolu ve Çevresi
Kayı boyu Söğüte geldiğinde Anadolu'da Beylikler dönemi başlamıştı.
Anadolu Selçuklu Devleti henüz yıkılmamış fakat İlhanlı Devleti'nin egemenliği altına girmişti.
IV. Haçlı seferi sırasında İstanbul'dan kaçan Rumlar Karadeniz Bölgesi'nde Trabzon Rum Devleti'ni kurmuştu.
Batı Anadolu ve Marmara Bölgesi Bizans hakimiyetindeydi.
Moğol istilası nedeniyle Anadolu'ya Türkmen akını başlamıştı.
Türkmen göçleri sonunda Anadolu'daki Hristiyan nüfus azaldı, Hristiyanlar şehirlere yerleşti.
Türkmenler Selçuklu etkisinden kurtardıkları mistik liderleriyle tarikatlar kurmuştu.
Zanaat loncaları yani ahiler zamanla güçlenerek, halkı askeri ve siyasal kargaşaya karşı korumuştu.
Türkmenlerin çoğu köylere yerleşerek tarım ve hayvancılıkla uğraşmıştı.
Göçebe yaşamı sürdüren boylar daha çok Güney Anadolu'da, Toroslar'ın eteklerine ve Çukurova'ya yerleşmişti.
Ege, Marmara ve Doğu Karadeniz'de Rumlar, Kayseri ve Sivas'ta Moğollar, Çukurova ve Doğu Anadolu'da Ermeniler yaşamaktaydı.
Anadolu'nun Kuzey Doğu'sunda Altınordu Devleti hüküm sürmekteydi.
Doğu Anadolu ve İran Bölgesi'nde İlhanlılar bulunmaktaydı.
Trakya Bölgesi ve Marmara'nın güneyi ile Batı Anadolu'da Bizans egemendi.
Yakın Doğu'da en önemli siyasi güç Memlük Devleti idi.
Balkanlar'da derebeylik rejimi ile yönetilen, Sırp Krallığı, Bulgar Krallığı, Arnavut Beyliği, Macar Krallığı, Eflak ve Boğdan Beylikleri, Mora Despotluğu, Bosna ve Hersek Beylikleri, Erdel Beyliği bulunmaktaydı.
Osmanlı Devleti'nin Büyüme Nedenleri
İslam dini ve İslam dininin öngördüğü cihat inancı.
Türkmen desteğinin alınması ve beyliklerle iyi geçinilmesi.
Anadolu'ya gelen Türkmenlerin fethedilen yerlere yerleştirilmesi yani düzenli iskan politikası
Balkanlardaki düzensiz siyasi birlik ve Bizans'taki taht kavgaları.
Yetenekli ve deneyimli yöneticilerin iş başına geçmesi.
Merkezi otoritenin güçlü olması.
Fethedilen bölgelerde halka karşı adil davranılması ve dinsel hoşgörünün olması.
Osman Bey Dönemi (1299-1326)
Ertuğrul Gazi'nin 1281 yılında ölümü üzerine boyun başına Osman Bey geçti.
1299 tarihinde Osmanlı Beyliği'nin bağımsızlığını ilan etti. Bu tarih Osmanlı Devleti'nin kuruluş tarihi olarak kabul edilir.
Osman Bey, Yenişehir, Karacahisar, Yarhisar, Bilecik, Mudurnu ve İnegöl'ü aldı.
Osman Bey'e en büyük desteği Anadolu ahileri ve Türk beyleri sağladı.
Bölgede bulunan Bizans tekfurlarına karşı büyük başarılar kazandı.
1308 tarihinde Koyunhisarı'nda Bizans ile ilk savaş yapıldı ve başarı sağlandı.
UYARI : 1308'de Anadolu Selçukluları'nın yıkılışı üzerine Osman Bey İlhanlılar'a bağlılığını bildirdi. Bu dönemde ilk defa para basıldı.
1281 yılında Karacahisar'ı ele geçirdi.
1320 tarihinden itibaren ordunun başına Orhan Bey geçti.
Orhan Bey 1326'da Bursa'yı kuşattı.
Şehir ele geçirildiği gün Osman Bey öldü.
Orhan Bey Dönemi (1326-1362)
Orhan Bey 1324 tarihinde Osmanlı Beyliği'nin başına geçti.
Bursa şehir alınarak başkent yapıldı.
1329'da İznik üzerine yürüdü ve Bizans ile yapılan Maltepe Savaşı'nda İznik ele geçirildi.
Kocaeli Yarımadası'nın fethi tamamlandı.
1342'de Ulubat ve Mihaliç Kaleleri alınarak Karesioğulları ile komşu olundu.
İlk Osmanlı donanması bu dönemde kuruldu.
İlk defa 1353 tarhinde Rumeli'ye geçildi.
Marmara'nın kuzey ve batı kesimlerinin fethi tamamlandı.
Gelibolu'nun tamamı, Malkara ve Keşan ele geçirildi.
İlk defa divan teşkilatı kuruldu. İlk vezir de bu dönemde atandı.
İlk Kaptan-ı Derya (Karamürsel Paşa) bu dönemde atandı.
I. Murat Dönemi (1362-1389)
I. Murat kardeşlerini öldürerek tahta geçen ilk Osmanlı padişahıdır.
1362 yılında Sazlıdere Savaşı ile Bizans ordularını yenerek Edirne'yi fethetti.
Gümülcine ve Filibe alınarak Bizans'ın Balkanlarla olan bağlantısını kesildi.
Bu durum Balkan uluslarının Osmanlı'ya karşı birleşik haçlı ordusu oluşturmalarına sebep oldu.
UYARI : 1364 yılında oluşturulan bu Haçlı ordusu tarihte Osmanlı Devleti'ne karşı oluşturulan ilk Haçlı ordusudur.
1364 tarihinde Sırp Sındığı savaşı ile Haçlı ordusu bozguna uğratıldı.
Bu savaş ile Balkanlar'da Macar etkisi kırıldı.
1371'de Sırplarla Çirmen Savaşı yapıldı ve Sırplar bozguna uğratıldı.
1389 tarihinde ikinci bir Haçlı ordusu Osmanlı Devleti'ne saldırdı.
1389 tarihinde Kosova Savaşı ile Haçlı orduları ikinci kez yenildi.
UYARI : Bu savaş sonunda, savaş meydanında bulunan yararlıların büyük bir bölümü düşman askeriydi. Sultan Murat, savaş sonrası, savaş meydanında dolaşırken uzakta ölüler arasında bir kıpırdanma oldu. Ölüler arasında uzun boylu bir Sırplı (Kral Lazard'ın damadı, Miloş) kalkarak padaişaha doğru gelip elini öpmek istediğini söyledi. Padişaha yaklaşan Sırplı, aniden hançerini çekerek muhafızlara rağmen I. Murat'ı hançerledi. Sırplı hemen oracıkta paramparça edildi.
Anadolu'da Germiyanoğulları'ndan Kütahya, Simav ve Tavşanlı çeyiz olarak alındı.
Ankara ele geçirildi.
Çandarlı Halil'in teklifi ile Yeniçeri Ocağı'nın temeli atıldı. İlk defa devşirme sistemi uygulanmaya başlandı.
Tımar sistemi oluşturuldu.
Rumeli Beylerbeyliği kurularak, merkeze bağlı eyalet sistemi oluşturuldu.
I. Bayezit (Yıldırım) Dönemi (1389-1402)
Beyliklerler mücadele ederek Anadolu'nun siyasi birliğini sağladı.
İstanbul iki kez kuşatıldı fakat başarı sağlanamadı.
İlk kuşatmada Bizans Avrupa'dan yardım istedi ve Haçlı ordusu harekete geçti.
1396 Niğbolu Savaşı ile Haçlı ordusu bozguna uğratıldı.
UYARI : Bu savaş sonunda Mısır'da bulunan Abbasi Halifesi I. Mütevekkil, Yıldırım Bayezit'e gönderdiği mektupta ona "Sultan-ı İklim Rum" diye hitap etmiştir.
Bu savaşla Bulgaristan ele geçirildi, Eflak ve Bosna Osmanlı Himayesine girdi.
İkinci İstanbul kuşatması sırasında Boğaz'ın Anadolu yakasına Güzelcehisar da denilen Anadolu Hisarı inşa edildi.
Bu kuşatma Timur'un Anadolu topraklarına girdiği haberi üzerine kaldırıldı.
Ankara Savaşı'nın Nedenleri
1. Timur'un cihan hakimi olma amacıyla büyük bir imparatorluk kurmak istemesi
2. Timur'un, Çin'e yapacağı seferde Batı'da güçlü bir devlet bırakmak istememesi.
3. Ahmet Celayir ve Kara Yusuf'un Osmanlı Devleti'ne sığınması
4. Türkmen Beylerinin Timur'a sığınması ve Beylerin Timur'u kışkırtması.
Ankara Savaşı (1402)
Timur, 1402 yılında Anadolu'ya girerek, Sivas'ı aldı.
Yıldırım Bayezit ve Timur Çubuk Ovası'nda karşılaştı.
1402 yılında meydana gelen Ankara Savaşı'nda Osmanlı ordusu yenildi ve Yıldırım Bayezit esir düştü.
Ankara Savaşı'nın Sonuçları
1. Yıldırm Bayezit Timur'a esir düştü ve esaret altında öldü.
2. Anadolu'da Türk birliği bozuldu ve beylikler yeniden kuruldu.
3. Batı'ya olan Türk ilerleyişi yavaşladı ve İstanbul'un fethi gecikti.
4. Bizans İmparatorluğu geçici bir süre de olsa kendini toparlama fırsatı buldu.
5. Fetret Dönemi başladı.
Fetret Devri (1402-1413)
I. Bayezit'in oğullarından Süleyman Rumeli'de, Musa Bursa'da, İsa Balıkesir'de ve Mehmet de Amasya'da hükümdarlığını ilan etti.
Kardeşler arasında taht kavgası başladı ve Anadolu'nun siyasi birliği sarsıldı.
Mehmet Çelebi 1413'te kardeşlerini ortadan kaldırarak Osmanlı tahtına geçti.
Osmanlı Devleti, 11 yıl süren Fetret Devri'nde, sağlam devlet örgütü ve yerleşmiş sosyal kurumlar sayesinde yıkılmaktan kurtuldu.
UYARI : Fetret Devri'nde Musa Çelebi İstanbul'u kuşattı.
I. Mehmet (Çelebi) Dönemi (1413-1421)
Anadolu'da siyasi birliği yeniden sağladı.
Aydınoğlu Beyliği'nden İzmir'i aldı.
Karamanoğlu Beyliği'nden Akşehir ve Beyşehir'i geri aldı.
Candaroğlu Beyliği'ni de ortadan kadırdı.
Eflak Beyi'ni yenerek bu beyliği hakimiyeti altına aldı.
UYARI : Fetret Devri'nde Osmanlı Devleti'nin Balkanlar'da toprak kaybetmemesinin nedeni Balkanlar'da izlediği hoşgörü politikasıdır.
Batınilik mezhebini yaymaya çalışan Şeyh Bedrettin Mahmut'un müritlerinden Börklüce Mustafa ve Torlak Kemal ile birlikte isyan etti. Fakat isyan bastırıldı.
1420'de Mustafa Çelebi isyan etti.
II. Murat Dönemi
Bizans'ın desteklediği Mustafa Çelebi hükümdarlığını ilan etti fakat 1422 yılında yakalanarak öldürüldü.
İstanbul'u kuşattı fakat kardeşi Çelebi Mustafa'nın isyanı sonucu, kuşatma yarım bırakıldı.
Menteşoğulları, Candaroğulları, Aydınoğulları ve Taceddinoğulları Beyliklerine son verdi.
Germiyanoğlu Yakup Bey, oğlu olmadığı için topraklarını Osmanlı Devleti'ne vasiyet etti.
Osmanlı-Venedik Savaşı (1425-1430)
Ankara Savaşı'nı fırsat bilen Bizanslılar, Eflaklar, Arnavutlar ve Sırplar, Osmanlı aleyhine harekete geçmişti.
Osmanlı Devleti'nin Adriyatik ve Ege'nin Batı kıyılarına sarkması, Venediklilerin işine gelmiyordu.
Osmanlı Devleti de Balkanlar'da daha güvenli ilerleyebilmek için Venediklilerin elinden Selanik'i geri almak istiyordu.
1425-1430 yılları arasında meydan gelen savaşta Osmanlı Devleti Selanik, Yanya ve Serez'i ele geçirdi.
Orta ve Güney Arnavutluk'ta Osmanlı egemenliği sağlanmış oldu.
1444 yılında Osmanlı ordusu Haçlılara karşı yenilgiler aldı.
Osmanlı Devleti, 1444 yılında kendi lehine olmayan Edirne Segedin Antlaşması'nı imzaladı.
II. Kosova Savaşı (1448)
1444 Varna yenilgisinden sonra yeni bir haçlı ordusu oluşturuldu.
Jan Hunyad önderliğindeki Haçlı ordusu Mora seferine çıkmış bulunan II. Murat'ın ordusuna saldırdı.
1448 tarihinde meydana gelen Kosova Savaşı'nda Haçlı Ordusu bozguna uğratıldı.
Balkanlardaki Osmanlı hakimiyeti kesin olarak sağlanmış oldu.
Bu tarihten itibaren, Avrupalılar, Osmanlı Devleti'ne karşı bir daha Haçlı ordusu oluşturma cesareti bulamadı.
Bu tarihten sonra Avrupalılar sürekli savunmada kalmış, Osmanlı saldıran taraf olmuştu.
