Işık Kaynakları ve Aynalar
Işık Kaynakları
Doğal ışık kaynakları: Güneş, yıldızlar, ateş böceği.
Yapay ışık kaynakları: Ateş, mum, gaz lâmbası, bütan gazı lâmbası, elektrik ampulü.
Işık Ve Madde
Işığı geçiren maddeler:
– Cam, ince naylon, su, hava gibi maddeler ışığı geçirir. Işığı geçiren maddelere saydam maddeler denir.
– Buzlu cam, yağlı kâğıt gibi maddeler yarı saydam maddelerdir.
Işığı geçirmeyen maddeler:
– Mukavva, tahta, metal levha, derin su gibi maddeler ışığı geçirmez. Işığı geçirmeyen maddelere opak maddeler denir.
Işığın Maddeye Etkileri
Işık etki ettiği maddelerin rengini, tadını ve kokusunu değiştirir. Elma, domates, biber gibi meyve ve sebzeler güneş ışığında kızarır. Kumaş, halı vb. Solar.
Işığın Geçişine Madde Kalınlığının Etkisi
Saydam ve yarı saydam maddelerin kalınlığı arttıkça ışığı daha az geçirir, yeterince arttığında ışığı hiç geçirmez.
Işığın Yayılması
Işık, aynı ortamda doğru yolla yayılır. Bir ışık kaynağından çıkan ve ışığın yolunu belirten doğrulara ışık ışınları denir.
Işık Ve Gölge
Bir ışık kaynağından çıkan ışığın, bir kısmının , ışığı geçirmeyen bir cisim tarafından engellenmesi sonucu gölge oluşur.Gölge, ışığın doğru yolla yayıldığını gösterir.
Ay Tutulması
Dünya ve ay, Güneş’in etrafında dolanırken bazen güneş, dünya ve ay aynı doğrultuda olur. Ay, Dünya’nın gölgesinde kalır ve görünmez. Buna ay tutulması denir.
Güneş Tutulması
Ay, güneş ile dünya arasına girdiğinde Ay’ın gölgesi Dünya’nın bir bölümünü kapatır. Dünya’nın o bölgesi Güneş’ten tam ışık alamaz. Bu olaya güneş tutulması denir.
Işığın Yansıması
Işık kaynağından çıkarak bir yüzeye gelen ışığın doğrultusunu değiştirip geldiği ortama geri dönmesine yansıma denir. Işık kaynağı olmayan cisimlerin üzerine düşen ışık, yansıyıp gözümüze ulaşarak cismin görünmesini sağlar. Işık kaynağını göremediğimiz halde, ışığı yansıtan cismi görürüz.
Gelen Işın, yansıyan Işın, normal
Işık kaynağından aynaya gelen ışığa gelen ışın, aynadan yansıyarak giden ışığa yansıyan ışın denir.
Gelen ışının aynaya değdiği noktada, ayna yüzeyine dik olarak çizilen doğru parçasına normal denir.
Yansıma Kanunları :
1. yansıma kanunu: Gelen ışın. Normal ve yansıyan ışın aynı düzlem içindedir.
2. yansıma kanunu: Gelme açısı yansıma açısına eşittir.
Özel durumlar:
- Yüzeye dik gelen ışın ( normalle aynı doğrultuda olan ışın ) aynı doğrultuda gerin yansır.
- Aynanın yüzeyine paralel gelen , yani normalle 90 derece açı yapan ışın yansımadan aynı doğrultuda yoluna devam eder.
Dağınık ve Düzgün Yansıma
Bir cisme paralel gelen ışık ışınlarının yüzeyden paralel olarak yansımasına düzgün yansıma denir.
Bir cisme paralel gelen ışık ışınlarının yüzeyden paralel olarak yansımamasına dağınık yansıma denir.
Düz Aynada Görüntü
Düzlem aynada ışınlar düzgün yansır. Bir düz aynada, cismin aynaya olan uzaklığı ile görüntünün aynaya olan uzaklığı birbirine eşittir. Aynı zamanda cismin boyu, cismin görüntüsünün boyuna eşittir. Düz aynaya yaklaşınca, görüntümüz de yaklaşır. Uzaklaşınca görüntümüz de uzaklaşır.
Çukur Aynada Görüntü
Çukur aynalar ışığı toplayacak şekilde yansıtır. Yansıtıcı yüzeyi çukurdur. Görüntü büyük ve terstir. Ekran üzerine düşürülebilen görüntülere gerçek görüntü denir. Cismin aynaya olan uzaklığı görüntünün şeklinin değişmesinde rol oynar. Görüntünün aynaya olan uzaklığı cismin aynaya olan uzaklığından daha büyüktür.
Tümsek Aynada Görüntü
Tümsek aynaya paralel olarak gelen ışınlar, birbirinden uzaklaşarak yansır. Yansıyan ışınların uzantılarının aynanın arkasında kesiştiği nokta, tümsek aynanın odak noktasıdır. Cismin görüntüsü daima aynanın gerisinde ve düzdür. Cisim aynaya yaklaştıkça görüntü de aynaya yaklaşır ve büyür. Görüntünün boyu, cismin boyundan her zaman küçüktür. Görüntüler gerçek değildir.
Aynaların Kullanıldığı Yerler
Düz aynalar:
El aynası, banyo aynası, kuaför aynası, teleskop, periskop
Çukur aynalar:
Otomobil farı, ışıldaklar, teleskop, dişçi aynası, deniz feneri, mikroskop
Tümsek aynalar:
Otomobil dikiz aynaları, tıpta kulak, burun, boğaz boşluklarının incelenmesinde, mağaza ve metrolarda güvenlik için kullanılan aynalar, kavşaklarda kullanılan aynalar.
